Metody i techniki oceny kondycji finansowej - InfoVind serwis dłużników, wierzycieli i windykatorów

26.03.2012


Autor: Jarosław B. Wedler
Trener i wykładowca z zakresu windykacji i finansów.
Kontakt:  Tel. 690929872 email: jarosław_wedler@wp.pl

Metody i techniki oceny kondycji finansowej jednostki

W podejmowaniu decyzji niezbędne jest dokonanie prawidłowej oceny kondycji finansowej nie tylko kontrahenta, ale również własnego podmiotu.  W pierwszej kolejności należy ocenić jako wierzyciel własną kondycję finansową, czy jest nast stać na udzielenie kredytu kupieckiego i ryzyka niewypłacalnosci naszego kontrahenta.
Częstym błędem jest ignorowanie własnej sytuacji finansowej i podejmowanie ryzyka braku zdolności do normalnego funkcjonowania w przypadku niezapłacenia nalezności przez naszego partnera biznesowego. W wyniku czego może nastąpić zagrożenie i utrata własnej płynności finansowej lub nawet wypłacalności.  W konsekwencji może to prowadzić do braku środków na prowadzenie windykacji, regulowania należności publiczno-prawnych, czy też prowadzenie podstawowej działalności.
Brak prawidłowej oceny kontrahenta z reguły prowadzi do szeregu problemów. Ocena taka nie może być oparta o intuicję lub tylko o historyczne dane dotychczasowej współpracy. Sytuacja finansowa naszego kontrahenta jest dynamiczna i może w sposób niezauważalny dla nas zmieniać się praktycznie z dnia na dzień. Za każdym razem zawierania nowej transakcji należy oceniać sytuację drugiej strony, aby zminimalizować własne ryzyko. Ocena taka musi być rzetelna i opierać się o wiarygodne dane. Każdy kredyt kupiecki jest kredytem, kredytem nie tylko zaufania, ale przede wszystkim kredytem w wymiarze pieniężnym.  Każdy kredyt powinien być poprzedzony prawidłową analizą kondycji finansowej.  

Podział analizy ze względów na odbiorców i cel:
Analiza zewnętrzna – przeprowadzana jest przez odbiorców zewnętrznych w oparciu o ujawniane sprawozdania finansowe.
Analiza wewnętrzna – sporządzana jest na potrzeby podmiotu i jej zakres może być dowolnie kształtowany.

Podział ze względów na stosowane metody badawcze
Analiza funkcjonalna – wykonywana jest przez podmiot w zakresie realizowanych zadań i nie musi być powiązana z analizą całego podmiotu.
Analiza kompleksowa – obejmuje swoim zasięgiem cały podmiot, obejmuje wszystkie kryteria i dane wpływające na kondycję finansowa podmiotu.
Analiza decyzyjna – jest badaniem pomagającym w podjęciu decyzji. Niezbędne jest równoczesne przeprowadzenie analizy przyczynowo-skutkowej związanej z oceną ryzyka.
Analiza systemowa – bada zjawiska zachodzące w podmiocie z punktu widzenia jego interesów, jako całości na potrzeby realizacji strategii.

Podział ze względu na szczegółowość
Analiza ogólna – obejmuje całość działalności podmiotu, bezmożliwości oceny szczegółowej.
Analiza szczegółowa – polega na badaniu wyodrębnionego odcinak działalności. Analiza taka może być bardzo wnikliwa, rozpatrująca wszystkie zjawiska i zależności mogące wywoływać zmiany, lub które były źródłami ostatecznych wyników.

Podział ze względu na czas
Analiza retrospektywna – oceniająca zdarzenia z przeszłości
Analiza bieżąca – wspomagająca podejmowane decyzje
Analiza prospektywna – prognozuje zdarzenia i wyniki w przyszłości. Z punktu widzenia praktycznego, jest ona dla nas najbardziej odpowiednia do oceny kondycji podmiotów w celu prognozowania upadłości.

Podział ze względu na częstotliwość sporządzania
Analiza ciągła – sporządzana systematycznie na przestrzeni długiego okresu
Analiza doraźna – sporządzana w zależności od potrzeb i konkretnych celów

Ocenę kondycji podmiotu przeprowadzamy:
metodami jakościowymi – polegającymi na ogólnej ocenie bez nadawania opisującym miernikom wartości liczbowych (ilościowych lub wartościowych). Metoda ta jest prosta, jednak nie nadaje się do oceny kompleksowej i powtarzalnej. Może być stosowana jako ocena wstępna.
metodami ilościowymi - powszechnie stosowana, gdzie mierniki wyrażamy liczbowo lub wartościowo. Zakres stosowania tej metody jest szeroki i prezentacja zrozumiała dla wszystkich badających kondycje podmiotu. Duża jest nie tylko wartość poznawcza, ale i powtarzalność wyników, gdyż ocena subiektywna jest minimalizowana w odróżnieniu od metody jakościowej.

Metody ilościowe dzielimy na:
deterministyczne – popularna metoda i proste procedury obliczeniowe, jednak często wyniki nie są miarodajne i nie uwzględniają zależności pomiędzy sobą.

Wyróżniamy:
metodę wskaźnikową
metodę różnic cząstkowych
metodę podstawień łańcuchowych
funkcyjną
podstawień krzyżowych
logarytmiczną

Stochastyczne – jest mniej popularna ze względu, na skomplikowany charakter obliczeń. Jednak pozwalają na budowanie modeli wielowymiarowych zależności w ocenie kondycji finansowej podmiotu. Uwzględniają kombinację różnych mierników w ocenie całości kondycji podmiotu.
Wyróżniamy:
metody statystyczne
dyskryminacyjne – (niestety nie są powszechnie stosowane)
ekonometryczne

Ze względu na poziom i zakres rozwinięcia metod, wyróżniamy:
Analizę elementarną – polega na rozłożeniu „na czynniki pierwsze” oceniane przedsiębiorstwo bez badania wzajemnych związków i relacji pomiędzy analizowanymi częściami
Analizę funkcyjną – obejmującą badanie rozłożonych czynników i związków między nimi w danej grupie zależności np. rentowności, kosztów
Analizę logiczną – ukazujące związki logiczne pomiędzy częściami składowymi

Ze względu na tok analiz wyróżniamy:
Analizę dedukcyjną – polega na przechodzeniu ze zjawisk ogólnych w ocenie kondycji przedsiębiorstw do zjawisk i czynników szczegółowych
Analizę indukcyjną – polega na rozpatrywaniu najpierw zjawisk i czynników szczegółowych, aby następnie przejść do ocen ogólnych.

Ze względu na stopień pogłębiania i korelacji danych wyróżniamy:
Metodę porównawczą – polegającą na znalezieniu i interpretacji bezpośrednich związków między danymi wskaźnikami finansowymi. Ustala to odchylenia między nimi, a mogące mieć wpływ na podejmowanie decyzji o ocenie kondycji finansowej.
Metodę przyczynową – polegająca na wyodrębnieniu czynników, które miały wpływ na odchylenie lub parametr i były przyczyną danej kondycji podmiotu.